Review sách Nẻo Về Của Ý

      Nửa sau cuốn sách kể về khoảng thời gian khi thầy qua New York làm giáo sư ở trường đại học, rồi lại về Việt Nam xây trường Phụng sự Xã hội và Đại học Vạn Hạnh. Nếu như phần một là những hoài niệm và thương nhớ về thiên nhiên nơi Phương Bối am, thì phần hai đi sâu vào những nhân sinh thấm đẫm triết lý nhà Phật. Với ngôn từ nhẹ nhàng và giọng điệu chậm rãi, tác giả bộc bạch những chứng nghiệm tâm linh mầu nhiệm của mình nơi đất khách. 

      “Cảnh giới niết bàn quyết định có đủ những thứ cây như cây bàng, cây cau, cây khế, cây chanh, cây bưởi. Tôi thấy như thế. Và tôi buồn cười quá. Tôi buồn cười cho chính tôi, ngày xưa, đã đi tìm niết bàn như một cái gì cách biệt và trái chống với thế giới sinh diệt… Chân như hiển hiện mầu nhiệm nơi tử sinh.” 

      Chính nhờ những năm tháng sống xa quê hương, xa Phương Bối am, nhiều triết lý nhà Phật đã được mở mang trong suy nghĩ của thiền sư Thích Nhất Hạnh. Bằng những lời thư đầy mộc mạc, nhẹ nhàng và chân thành gửi đến Nguyên Hưng, chính độc giả chúng ta cũng dần thấm nhuần những tư tưởng ấy. Sinh diệt, thiện ác, tốt xấu, khổ lạc, may rủi,… tất cả chỉ là sản phẩm của nhận thức, của hoàn cảnh, của quy ước xã hội. Chúng chưa bao giờ đứng riêng lẻ, trái lại luôn nương vào nhau để làm nên cuộc sống, thực tại. 

     Đọc Nẻo về của ý, ta như tình cờ đọc được bức thư tay nồng nàn cảm xúc của người gửi. Một bức thư với những lời thủ thỉ dịu dàng, giản dị, chân thành. Đôi lúc vui vẻ, trong trẻo hồn nhiên như nắng ban mai nhưng cũng có lúc thăm thẳm suy tư, nhuốm màu hoài niệm. 

      Những chương cuối của cuốn sách, là những tâm tư của thiền sư Thích Nhất Hạnh gửi cho Steve, khi đang ngồi trong một ngôi nhà lợp bằng lá dừa nước, một thứ cây mọc đầy ở rạch, các bưng, các vũng sình lầy ở miền Nam nước Việt. Những câu chuyện về đức tin, thiền định cũng được thiền sư nhẹ nhàng kể cho Steve nghe.

       Qua cuốn sách này, ta có thể nhận thấy được mạch đập xuyên suốt, thứ giữ cho cái hay và độc đáo, ngọt ngào đến vậy chỉ có thể là tình yêu. Dù có bị quật ngã, đốt cháy như căn nhà Thượng ở Phương Bối năm nào, thì nhờ có tình yêu trong tim mà cái nhà Thượng ấy vẫn sẽ còn mãi. 

     “Ngày mai, nếu chúng tôi có cháy thành tro bụi thì tro bụi ấy cũng sẽ là tình yêu. Chúng tôi, lúc đó là tro bụi, sẽ thấm vào lòng đất, sẽ làm chất bón tươi tốt cho một loài hoa, nở những bông hoa cho loài người, những bông hoa không biết oán thù là gì. chúng tôi sẽ luân hồi trở lại bao nhiêu lần, hoặc là hoa, hoặc là cỏ, hoặc là chim, hoặc là mây, hay trong bất cứ hình thái nào, hiện tượng nào. Chúng tôi muốn trở lại hoài, trở lại để mà mang đến cho con người bức thông điệp tình yêu bất diệt ấy.”

     Ở “Nẻo về của ý” ta còn bắt gặp niềm hy vọng, sự tin tưởng của thiền sư về quê nhà yêu dấu. Từ những lời thư rất nhẹ nhàng ấy, chính ta cũng như được tiếp thêm sức mạnh, như những hàng cây, những mầm non nép mình qua cơn bão lớn, chờ có ngày vươn mình toả sáng lung linh.  

     “Tuyết đang rơi trước cửa sổ tôi, màu xanh còn vắng mặt. Nhưng thiều quang sẽ đến. Và hàng cây trụi lá khổ hạnh kia cũng như những bải cỏ chôn vùi dưới tuyết kia sẽ lấy lại được màu xanh mơn mởn của mùa Xuân thịnh vượng.”