Review sách Lược Sử Tương Lai
những mối bận tâm trong thế kỉ mới
Chào mừng bạn đến với Tulato – Túi lan tỏa tri thức – Góp sức thành công. Thật vui khi được tiếp tục đồng hành cùng các bạn trên hành trình khám phá tri thức mới.
Như chúng ta biết con người đã đi qua một quá trình tiến hóa vô cùng phức tạp từ loài vượn cổ cho đến Homo Sapiens – con người hiện đại ngày nay. Và đã có ai thử đặt ra câu hỏi thế này: Liệu con người hiện đại chúng ta đã là sinh vật bậc cao nhất trong tự nhiên hay chưa? Liệu chúng ta có còn tiến hóa thành sinh vật nào đó cao cấp hơn sau ngàn vạn năm nữa? Các nhà nhân loại học, di truyền học, ngôn ngữ học, thậm chí là giải phẫu học hay tâm lí học tiến hóa đều đang nỗ lực không ngừng để trả lời câu hỏi này; trong đó có cả nhà sử học nổi tiếng Yuval Noah Harari.
Yuval Noah Harari là nhà sử học người Israel, một tín đồ của thiền Vipassana và là người ăn chay trường. Ông dành cả sự nghiệp viết lách của mình để mô tả về một cuộc “cách mạng nhận thức” xảy ra cách đây khoảng 50.000 năm, đồng thời đề cập đến xu hướng mới của thế giới tương lai, nơi mà các sinh vật nhân tạo sẽ dần dần thay thế con người. Trong văn học của ông: ý chí tự do, ý thức và trí thông minh của con người được đề cao và tôn vinh hơn cả.
Các tựa sách nổi tiếng của ông có thể kể đến như: Sapiens – Lược sử loài người, 21 bài học cho thế kỷ 21, Homo Deus – Lược sử tương lai, cùng vô số bài viết được đăng trên các ấn phẩm và tạp chí hàng đầu thế giới.
Tiếp nối sự thành công của “Sapiens – Lược sử loài người”, Harari đã cho ra đời “Homo Deus – Lược sử tương lai” . Đối lập với nhau, “Sapiens – Lược sử loài người” là cái nhìn về quá khứ, thì “Homo Deus – Lược sử tương lai” là bức tranh về tương lai, nơi mà khoa học kĩ thuật ngày càng phát triển, con người dần mất đi vị thế bá chủ nhường chỗ cho trí tuệ nhân tạo cũng như các sản phẩm của công nghệ sinh học hiện đại. “Homo” có nghĩa là bộ gen người, còn “Deus” nghĩa là God trong tiếng La – tinh; có nghĩa là con người đang nỗ lực để đạt tới tiệm cận thần thánh ở hạnh phúc và sự bất tử trong suy nghĩ của Harari.
Con người liệu có năng lực gì để bá chủ thế giới? Không có một thước đo nào cho vấn đề này, con người tự tin rằng mình không những đã kiểm soát, mà còn làm cho thế giới này có thêm ý nghĩa. Bằng giọng văn dí dỏm, Harari đã viết cuốn sách này dựa trên ba luận điểm lớn:
Luận điểm 1: Con người là một thuật toán.
Quả đúng như vậy, bất cứ điều gì con người làm đều trải qua một quá trình suy tưởng, dự đoán và kết luận. Đó là cả một quá trình phản ứng sinh hóa diễn ra trong cơ thể chúng ta, là một loại phản xạ không điều kiện xảy ra trước cả khi chúng ta kịp cảm nhận được. Một ví dụ được đưa ra ở đây chính là: Khi chúng ta đói, chúng ta sẽ lập tức nghĩ đến ăn. Ăn gì? Ở đâu? Có xa không? Có thể ship về không? Liệu chúng ta có thể không ăn không? Khi ăn có cần thêm nước để uống không? Để đưa ra quyết định về một việc gì đó, chúng ta đều phải trải qua quá trình xử lí cũng giống như một chiếc máy tính đang vận hành vậy.
Luận điểm 2: Sự bắt tay của công nghệ sinh học và công nghệ thông tin.
Các bạn đã làm căn cước công dân chưa? Trước đây chúng ta được quản lí đơn giản dựa trên sổ sách hộ tịch dân cư với một tấm chứng minh nhân dân; nhưng hiện tại chúng ta được cấp mã định danh, được quản lí bởi Trung tâm dữ liệu quốc gia về dân cư, với một tấm căn cước công dân. Và trong tương lai, tấm căn cước này sẽ được tích hợp cả thông tin y tế về mã gen, nhóm máu, suy nghĩ của bạn… tất tần tật mọi thứ về bạn. Sẽ có một AI hiểu bạn hơn cả bạn, nó biết tất cả về bạn từ lúc sinh ra đến lúc chết đi; thậm chí tính toán suy nghĩ của bạn còn nhanh chóng và chính xác hơn cả bạn.
Luận điểm 3: Sự phát triển của AI, Bigdata dẫn đến sự phát triển của tôn giáo dữ liệu.
Mỗi doanh nghiệp, công ty đều sẽ phải xây dựng một cơ sở dữ liệu bao gồm thông tin, thị trường và sản phẩm, tập khách hàng của công ty mình,… thậm chí là thông tin về các đối thủ, các nhà đầu tư, những mối quan hệ cạnh tranh… Tóm lại, trong tôn giáo dữ liệu, người nào nắm càng nhiều thông tin sẽ càng có quyền lực lớn. Vì sao các trang mạng xã hội lại nghe lén người dùng? Đó là một hình thức thu thập dữ liệu qua cách bạn sử dụng mạng xã hội, người ta có thể phân tích ra sở thích, thói quen, thậm chí cả quan điểm chính trị của bạn. Và nếu họ đưa dữ liệu của bạn cho các nhà bán hàng, chính trị gia,…. người ta sẽ có cách khiến bạn mua món hàng, hoặc thuyết phục bạn ủng hộ quan điểm chính trị nào đó.
Ngay cả khi đọc một cuốn sách điện tử, AI có thể phân tích được chúng ta đã đọc như thế nào, chúng ta đọc kĩ trang này, skip trang kia, bạn phấn khích với điều gì trong sách, hay cuốn nào bạn đọc nhiều lần, cuốn nào chỉ đọc một ít rồi không bao giờ đọc nữa. Hệ thống sẽ lưu giữ lại, gợi ý cho những nhà viết sách về thị hiếu của người đọc, và hệ thống luôn luôn biết bạn muốn đọc gì. Vậy nếu có người nào đó muốn điều khiển suy nghĩ của bạn, họ sẽ thể hiện cái mà họ muốn bạn biết bằng những cái mà bạn muốn đọc, như vậy tẩy não bạn có phải là rất dễ dàng?
Trải qua rất nhiều thế kỉ đến nay, con người đã chiến thắng được kẻ thù của mình: Nạn đói, chiến tranh, bệnh tật…. trong quá khứ. Vào thế kỉ 21, con người có quyền mơ ước xa xôi đến cuộc sống hạnh phúc và sự bất tử như các đấng trong tôn giáo. Công nghệ sinh học có thể làm được rất nhiều thứ, chỉ là bạn chưa đủ tiền, hoặc chưa nghĩ ra mà thôi. Có rất nhiều bộ phim khoa học viễn tưởng nói đến cảnh con người trong tương lai có thể chữa bệnh chỉ dựa vào các robot nano, hay trải nghiệm du lịch vòng quanh trái đất chỉ bằng một thao tác kết nối AI bản mới nhất vào hệ thống dữ liệu lớn nhất.
Gấp lại Homo Deus, có lẽ bạn sẽ thấy một nỗi sợ hãi mơ hồ về một viễn cảnh tương lai con người bị thay thế bởi chính những thứ mà người ta phát minh ra. Robot tự hành và AI đang dần thay thể con người trong các nhà máy, xí nghiệp. Liệu sự văn minh của con người có mang lại một hậu quả thảm khốc? Chúng ta đã dần cảm nhận được sự số hóa chóng mặt ngay trong thế kỉ này, vậy những thế kỉ sau nữa sau nữa liệu con cháu chúng ta sẽ đối diện như thế nào?
Được coi là phần sau của Sapiens nhưng Homo Deus vẫn thể hiện được ý chí của riêng mình cũng như ý đồ của tác giả. Đó là một hồi chuông cảnh báo khiến con người phải tỉnh táo trước những dự định trong tương lai, thay đổi xã hội đồng nghĩa với những nguy cơ mà con người phải giải quyết. Cuốn sách có lối diễn tả tư duy và dí dỏm, phù hợp với những bạn trẻ muốn tìm hiểu về xu hướng thế giới mới, đặc biệt là cung cấp luận điểm tư duy cho các bài viết nghị luận thêm phần sắc bén hơn.
Cuốn sách bạn vừa nghe review đã được nhiều bạn trẻ trên thế giới ca ngợi và review. Tulato hi vọng cuốn sách này sẽ thật sự bổ ích và hỗ trợ hiệu quả cho công việc của bạn. Nếu yêu thích những nội dung chúng mình chia sẻ, hãy nhấn like, subscribe để có thể đón xem những video sớm nhất nhé! Cảm ơn bạn đã theo dõi Tulato. Tạm biệt và hẹn gặp lại.
