Review sách Dạy học không theo lối mòn
hiểu đúng về trí nhớ và khoa học não bộ để dạy học hiệu quả trong mọi hoàn cảnh
Chào mừng bạn đến với Tulato – Túi lan tỏa tri thức – Góp sức thành công. Thật vui khi được tiếp tục đồng hành cùng bạn trên hành trình khám phá tri thức mới.
Trong nhiều năm qua, với nỗ lực chuyển biến các phương pháp giảng dạy từ hình thức “lớp học truyền thống” qua “lớp học hiện đại”; vô số các nghiên cứu và khảo sát khoa học được tiến hành nhưng vẫn đối mặt với vô số các vướng mắc trong công cuộc thực tiễn hóa. Chúng ta đã có những lớp học rất đông, rất nhộn nhịp nhưng không hề hiệu quả, điều này là do đâu và làm cách nào để có thể áp dụng những phương pháp học tập một cách tối ưu nhất, hãy cùng Tulato tìm hiểu qua video ngày hôm nay với chủ đề review cuốn sách mang tên “Dạy học không theo lối mòn” của ba tác giả Barbara Oakley, Terrence Sejnowski và Alistair McConville.
Cuốn sách là sự hội tụ các bằng chứng khoa học từ cả các nhà khoa học nhận thức lẫn khoa học thần kinh của bộ ba tác giả. Barbara Oakley là chủ nhân khóa học nổi tiếng “Learn to learn – Học cách học” ra mắt trên nền tảng Cùng học gần đây, ngoài ra bà còn là tác giả của vô số đầu sách giáo dục khác như “Learn like a pro”, “A Mind for Number”… Bên cạnh bà còn có sự đóng góp của nhà thần kinh học, nhà khoa học nổi tiếng Terrence Sejnowski – ông là người thực hiện những nghiên cứu tiên phong trong lĩnh vực mạng nơ-ron và nhà giáo dục học Alistair McConville – cũng là một trong những nhà đồng sáng lập của khóa học “Learn to Learn”.
“Dạy học không theo lối mòn” trình bày cơ chế hoạt động của não bộ con người dưới lăng kính của một người giảng dạy, được các tác giả tổng hợp và thâu tóm nội dung lại trong 360 trang sách. Mười chương sách lần lượt đưa ra những phương thức mà một nhà giáo dục có thể thực hiện và áp dụng vào trong quá trình giảng dạy của bản thân, đồng thời cung cấp các giải pháp cho học sinh, sinh viên trong vấn đề ghi nhớ, xâu chuỗi kiến thức. Các chủ đề mà cuốn sách muốn thông tin tới người đọc bao gồm:
Thứ nhất, quá trình tiến hóa của não bộ có vai trò và ý nghĩa thế nào tới công việc giảng dạy của bạn?
Người đọc sẽ có cơ hội được hiểu thêm về cơ chế vận hành của bộ não với những nguyên lý học tập của chính nó, về những nguyên nhân gây ra sự trì hoãn, sự suy giảm động lực học, sự quá tải thông tin hay tự huyễn mà các học sinh thường mắc phải trong suốt quá trình học tập của bản thân. Nhiều quan niệm cho rằng chúng ta thực chất chỉ đang sử dụng 10% công suất của bộ não, điều này tuy là vô căn cứ nhưng cũng hàm chứa những khả năng ưu việt bộ não chứa đựng và vẫn còn nhiều khoảng trống cho con người có thể khám phá và tận dụng nó.
Thông điệp mà Oakley muốn nhắn gửi tới tất cả mọi người xuyên suốt các công trình khoa học của bà thật rõ ràng: Bộ não chúng ta hàm chứa những khả năng tuyệt vời, nhưng nó lại không đi kèm hướng dẫn sử dụng. Qua đây, những người giảng dạy có cơ hội được tiếp cận với những nghiên cứu khoa học xác thực về cơ chế hoạt động của não bộ con người, cách mà nó phản ứng trong quá trình tiếp thu và xử lý thông tin, những tác nhân gây ảnh hưởng tiêu cực tới não bộ trong quá trình nhận thức để có thể đề xuất, cải biến phương pháp dạy học sao cho hiệu quả, mang tính thực tiễn hơn.
Thứ hai, xây dựng cộng đồng học tập qua sức mạnh của sự kết nối
Các “lớp học truyền thống” thường đi theo những lối mòn trong nhận thức và phương pháp giảng dạy mang tính bị động, thiếu đi sự tương tác và giao tiếp giữa các cá thể trong suốt quá trình giảng dạy. Bởi vậy nên khái niệm về một “lớp học hiện đại” ra đời với đầy đủ những tính chất ưu việt và vượt trội hoàn toàn so với hình thức cũ: sự tương tác cao hơn, các hình thức trình bày sinh động và chân thực hơn, đề cao tính sáng tạo của cả người dạy và người học trong suốt quá trình học, đồng thời đánh giá cao sự chủ động của người học trong việc lĩnh hội, tiếp thu tri thức.
Các nhà khoa học trứ danh như Albert Einstein, Newton nổi tiếng với bản tính tò mò, chủ động của họ trong quá trình học; đầu họ luôn đầy ắp những câu hỏi và liên tưởng sáng tạo, thôi thúc họ tìm ra câu trả lời cho chúng. Sự chủ động trong học tập nâng cao các kĩ năng xã hội cần thiết khác như làm việc nhóm, kĩ năng lãnh đạo, kĩ năng giải quyết vấn đề. Các phương pháp được giới thiệu trong cuốn sách bao gồm:
Học tập chủ động: Phương thức học tập mang tính cá nhân hóa cao, đề cao tinh thần tự học, ham học hỏi của người học
Kết nối người học: Tầm quan trọng của sự kết nối trong học tập, vai trò của sự tương tác tới năng suất và hiệu quả học tập.
Dạy học trực tuyến: Tạo động lực và niềm vui thích học tập qua sự tinh tế và cá tính của người dạy.
Thứ ba, tối ưu hóa trải nghiệm học tập hòa nhập trong môi trường năng động, đa dạng với các sinh viên ở nhiều trình độ khác nhau
Như đã nói ở trên, thời đại ngày nay là thời đại của sự kết nối và là kỉ nguyên của thông tin. Đại dịch Covid gây rối loạn hệ thống giáo dục toàn cầu, tuy nhiên cũng vô tình tạo bước đà mạnh mẽ cho hình thức học trực tuyến – elearning có cơ hội được phát triển mạnh mẽ. Các mô hình khóa học online tích hợp sách được ra mắt tới người học trên khắp quốc gia đã tối ưu hóa thời gian và xóa bỏ cản trở về mặt không gian cho cả người học và người dạy. Trong môi trường năng động với đa dạng các học sinh, sinh viên từ khắp các trường lớp, trình độ, mức độ và khả năng nhận thức khác nhau thúc đẩy tinh thần sáng tạo, đổi mới trong quy trình và phương pháp dạy học. Cuốn sách sẽ cung cấp cho các giáo viên, những người giảng dạy và kinh doanh tri thức những kiến thức cơ bản, nền tảng nhất để họ có thể từng bước xây dựng các phương pháp dạy học khoa học, thực tiễn và cá nhân hóa.
Cuốn sách này sẽ thực sự hữu ích và phát huy tác dụng đối với những người làm trong ngành giáo dục nói chung và người giảng dạy nói riêng, bởi nó sẽ dẫn đường chỉ lối cho họ trong công cuộc tìm kiếm giải pháp cải thiện chất lượng giảng dạy, định hướng mô hình học tập khoa học, đúng đắn và mang tính thực tế cao. Nếu bạn không phải một người dạy, cuốn sách này cũng đáp ứng những tiêu chuẩn cần thiết để giúp bạn hiểu và giúp đỡ bản thân, con cái, bạn bè hay người thân mình trong chính quá trình học tập hàng ngày.
Bởi tính ứng dụng cao đó mà vô số các học giả, tiến sĩ hay nhà khoa học nổi tiếng trên thế giới đã không tiếc lời khen ngợi cho tác phẩm này. Trong đó có thể kể đến ông Peter C. Brown – đồng tác giả của cuốn sách “Make it stick” nhận định: “Cuốn sách là một bước tiến lớn trong việc nghiên cứu và khám phá ra sự vận hành của não bộ trong học tập qua việc ứng dụng đồng thời kiến thức khoa học nhận thức và khoa học thần kinh của các tác giả. Tất cả những người dạy, người học hay các cha mẹ đều có thể tìm thấy được những giải pháp thực tiễn cho vấn đề của mình thông qua cuốn sách này.”
Như vậy là Tulato đã khái quát và cung cấp cho bạn những kiến thức sơ lược nhất về cuốn sách “Dạy học không theo lối mòn”. Tulato mong bạn sẽ thấy thông tin này bổ ích và giúp đỡ bạn trên con đường học tập, tiếp thu tri thức. Nếu yêu thích những nội dung chúng mình chia sẻ, hãy nhấn like, subscribe để có thể đón xem những video sớm nhất nhé! Cảm ơn bạn đã theo dõi Tulato. Tạm biệt và hẹn gặp lại…
