Review sách Dám Bị Ghét
dám bị ghét
Chào mừng bạn đến với Tulato – Túi lan tỏa tri thức – Góp sức thành công. Thật vui khi được tiếp tục đồng hành cùng bạn trên hành trình khám phá tri thức mới.
Dạo gần đây các bạn có cảm thấy vui vẻ không? Mình biết rằng ai cũng có lúc mệt mỏi vì cảm thấy tự ti về chính bản thân. Mình chắc rằng bạn từng cảm thấy bản thân thua kém mọi người xung quanh. Bạn bị người ngoài chê bai vì chẳng giống ai. Các mối quan hệ thì nhạt nhẽo và vô nghĩa. Nhìn về quá khứ, bạn chỉ thấy những điều buồn đau, còn nhìn về tương lai, bạn không thấy tia hy vọng nào. Có lẽ cuộc sống đã quá bế tắc đối với bạn. Thế nhưng không phải là không có cách giải thoát. Cuốn sách “Dám bị ghét” sẽ mở ra cánh cửa cho bạn, giúp bạn thoát khỏi sự bế tắc ấy.
Cuốn sách “Dám bị ghét” được viết bởi bộ đôi tác giả người Nhật Kishimi Ichiro và Koga Fumitake. Kishimi Ichiro là một nhà triết học, nhà giáo dục trẻ em và nghiên cứu chuyên sâu về tâm lý học Adlerian. Ông được cấp chứng nhận chuyên gia tư vấn tâm lý ở các phòng khám tâm thần bởi Hiệp hội Tâm lý học Adlerian. Còn Koga Fumitake là nhà văn tự do với sở trường là những tác phẩm đối thoại, vấn đáp. Dựa trên những cuộc đàm đạo với Kishimi Ichiro, anh đã vận dụng thể loại đối thoại trong triết học Hy Lạp cổ điển để viết nên cuốn sách “Dám bị ghét”.
“Dám bị ghét” là một tác phẩm tâm lý đã bán được 3 triệu bản tại Nhật Bản. Cuốn sách dành cho những ai dễ bị ảnh hưởng bởi những người xung quanh, hay cảm thấy tự ti và chưa bao giờ hạnh phúc với cuộc sống của mình.
Cuốn sách này tóm tắt tư tưởng của Alfred Adler, được chia thành năm chương dưới dạng một cuộc trò chuyện giữa nhân vật Chàng thanh niên đang tìm hiểu cuộc đời và nhân vật Triết gia giàu kinh nghiệm. Triết gia này chính là người lý giải tất cả những thắc mắc của Chàng thanh niên về cuộc sống dựa trên nền tảng tâm lý học Adler. Chàng thanh niên này từ nhỏ đã luôn cảm thấy tự ti về xuất thân, thành tích học tập cũng như vẻ bề ngoài của mình. Anh luôn bị ba mẹ áp đặt và so sánh với người anh trai tài giỏi. Anh không thể thực lòng mừng cho hạnh phúc của người khác, đồng thời luôn ở trong trạng thái căm ghét bản thân. Nhưng vị triết gia lại phát biểu rằng: “Con người có thể thay đổi, thế giới cực kì đơn giản và ai cũng có thể hạnh phúc”.
Chương thứ nhất của cuốn sách có tên “Hãy phủ nhận sang chấn tâm lý”.
Phủ nhận sự tồn tại của sang chấn tâm lý là cách mà tâm lý học Adler cho rằng con người sẽ không bị quá khứ kìm hãm. Nếu chúng ta mải mê chấp nhất chuyện “mình được trao cho cái gì” thì liệu hiện thực có thay đổi không? Hiện thực không thể thay đổi được. Điều chúng ta cần không phải là thay thế mà là đổi mới. Cuộc sống này là của bạn, là do bạn điều khiển. Bạn là người phải tìm ra cách tận hưởng cuộc sống. Không ai đem đến bất hạnh cho bạn cả vì không ai sống cuộc sống của bạn, không ai lựa chọn cách sống thay bạn. Bạn bất hạnh là do chính bản thân bạn tự lựa chọn lấy. Vì vậy, hãy cố gắng quên đi quá khứ đau thương để có thể tiến bước đến tương lai. Đừng để quá khứ khiến cho bản thân phải đau buồn hoặc thoái chí.
Chương 2 có chủ đề: “Mọi phiền muộn đều bắt nguồn từ quan hệ giữa người với người”
Bạn sợ bị ai đó chế giễu, từ chối, sợ bị tổn thương tâm hồn. Bạn nghĩ rằng, nếu rơi vào tình cảnh như thế thì thà rằng ngay từ đầu không dính dáng gì đến ai còn tốt hơn. Nghĩa là, mục đích của bạn là không bị tổn thương trong quan hệ với người khác. Bạn chưa thể coi những người khác là “bạn” được, sâu thẳm trong lòng, bạn vẫn coi họ là “kẻ thù”. Cũng từ mối quan hệ này mà mọi phiền muộn cũng bắt đầu xảy ra khiến chúng ta bối rối và hoang mang. Tự ti chính là nỗi phiền muộn từ mối quan hệ giữa người với người, vì khi so sánh bản thân mình với người khác, bạn sẽ không bao giờ cảm thấy hài lòng. Tuy nhiên, một khi thoát khỏi vòng cạnh tranh luẩn quẩn, không cần phải vượt qua ai đó nữa, cũng thoát khỏi nỗi lo “không khéo mình thua mất”, thì có thể thực lòng vui mừng trước hạnh phúc của người khác, thậm chí còn có thể tích cực đóng góp cho hạnh phúc của người khác. Khi ai đó rơi vào cảnh khó khăn mà cậu có thể chìa tay giúp đỡ bất cứ lúc nào, thì đó là người cậu có thể coi là bạn. Chính vì thế mỗi người trong cuộc sống này hãy trang bị cho mình những kiến thức hữu ích từ cuộc sống để khiến bản thân cảm thấy tự tin và mạnh mẽ hơn, để bản thân được tỏa sáng, được sống là chính mình mà không phải bị ràng buộc bởi bất cứ người nào khác.
“Bỏ qua nhiệm vụ của người khác” là chủ đề của chương 3.
Theo quan điểm của nền giáo dục thưởng-phạt, hành động đúng đắn sẽ được khen thưởng. Khi mong muốn được người khác thừa nhận, hầu hết mọi người đều nhờ vào biện pháp “đáp ứng mong đợi của người khác”. Nhưng, nếu mục đích chính của công việc là “đáp ứng mong đợi của người khác” thì công việc đó hẳn sẽ trở nên khá khó khăn. Vì khi đó, lúc nào cũng phải để ý đến ánh mắt người khác, sợ những đánh giá của người khác, ức chế cái “bản thân” của mình. Mỗi người sống ở cuộc đời đều được phân chia một nhiệm vụ nhất định, không ai can thiệp vào cuộc sống của ai cả. Tự do chính là lúc bản thân chúng ta cảm thấy thoải mái với cách sống, lối sống của chính mình. Mọi người luôn hình dung mối quan hệ giữa người với người là “mối quan hệ giữa hai người” hoặc “mối quan hệ với nhiều người”, nhưng thật ra trước hết chúng ta cần xem xét mối quan hệ với bản thân mình. Bị bó buộc bởi nhu cầu được thừa nhận thì suốt đời sẽ bị người khác nắm giữ “lá bài của mối quan hệ giữa người với người”. Phó mặc lá bài của cuộc đời cho người khác, hay chủ động nắm lấy? Chỉ có bản thân ta mới có thể quyết định.
Chương 4 có tên là “Trung tâm thế giới nằm ở đâu”.
Là một thành viên của cộng đồng, chúng ta thuộc về cộng đồng, cảm nhận được rằng mình có chỗ đứng trong cộng đồng, nhận thức được “mình có thể ở đây”, cũng có nghĩa là có cảm giác thuộc về một nơi nào đó. Đây chính là nhu cầu cơ bản của con người. Tâm lý học Adler cho rằng muốn đạt được cảm giác thuộc về một nơi nào đó thì điều cần thiết là không chỉ đơn giản có mặt ở đó, mà phải tích cực thực hiện cam kết với cộng đồng, nghĩa là không lảng tránh các nhiệm vụ của mối quan hệ giữa người với người như công việc, bạn bè, tình yêu, mà tích cực chủ động đối mặt. Con người là tổng hòa các mối quan hệ xã hội, vì thế con người muốn tồn tại thì phải tạo được mối quan hệ vững chắc với cộng đồng. Bởi vậy trong quá trình sống con người nằm trong một cộng đồng rộng lớn không có trung tâm thế giới. Chúng ta cần gạt bỏ việc xây dựng mối quan hệ trên – dưới, hay còn gọi là mối quan hệ hàng dọc. Thay vào đó, chúng ta nên xây dựng mối quan hệ hàng ngang, một mối quan hệ bình đẳng thực sự, thì đó sẽ là bước ngoặt lớn về lối sống.
Chương 5: Sống hết mình: “Ngay tại đây, vào lúc này”.
Bản thân của mỗi chúng ta đều có những ưu điểm và nhược điểm, vì vậy muốn sống tốt, chúng ta cần chấp nhận những thiếu sót của bản thân và sống hài hòa với mọi người. Để sống hài hòa với những người xung quanh, chúng ta cần xây dựng cảm thức cộng đồng. Cụ thể là chúng ta phải chuyển từ cố chấp vào bản thân (self interest) sang quan tâm đến người khác (social interest). Muốn làm được vậy, cần bắt đầu từ ba điểm sau: “Chấp nhận bản thân”, “Tin tưởng người khác” và cuối cùng là “Cống hiến cho người khác”. “Chấp nhận bản thân” nghĩa là, giả sử ta không thể làm được một điều gì đó thì ta sẽ chấp nhận nguyên vẹn “cái tôi không thể làm được điều đó”, từ đó tiếp tục cố gắng để có thể làm được điều đó. Ta không lừa dối mình. “Tin tưởng người khác” nghĩa là không đặt ra bất kỳ điều kiện gì. Thậm chí, dù không có căn cứ khách quan nào để tin thì cũng vẫn cứ tin, tin một cách vô điều kiện, không đòi hỏi phải có gì đảm bảo. Người bình thường sẽ khó mà phản bội lòng tin vô điều kiện mà chúng ta dành cho họ. Nếu chúng ta khiến người khác nghĩ rằng ta đang nhìn họ với con mắt hoài nghi, thì khó mà xây dựng được một mối quan hệ tích cực từ đó. Chúng ta có được mối quan hệ sâu sắc chính là trên nền tảng lòng tin vô điều kiện đấy. “Cống hiến cho người khác” tức là muốn có tác động gì đó, mong muốn cống hiến điều gì đó cho người mình đã coi là bạn. Cống hiến cho người khác không phải là vứt bỏ “cái tôi” để hết mình vì ai đó, mà là một cách để thực sự cảm thấy giá trị của “cái tôi”. Chỉ khi nào ta cảm thấy sự tồn tại và hành động của mình có ích cho cộng đồng, cũng tức là khi cảm thấy “mình có ích cho người khác” thì mới thực sự cảm nhận được giá trị của bản thân.
Hãy nghĩ rằng cuộc đời là những chấm liên tục chứ không phải là một vạch liền. Khi quan sát một vạch liền được vẽ bằng phấn qua kính lúp, ta sẽ thấy thứ mà mình tưởng là một vạch liền đó thực ra là những chấm nhỏ liên tục. Cuộc đời chính là một vạch phấn, là sự tiếp nối liên tục của những khoảnh khắc “hiện tại”. Chúng ta chỉ có thể sống “ngay tại đây, vào lúc này” thôi. Cuộc đời của chúng ta chính là tập hợp những khoảnh khắc. Hãy xem như quá khứ và tương lai không tồn tại. Quá khứ chỉ là một sự bao biện cho nỗi khổ của chính mình. Còn tương lai là một tờ giấy trắng, không kẻ sẵn đường đi. Chuyện đã xảy ra trong quá khứ không còn liên quan gì đến bạn “ngay tại đây, vào lúc này” và tương lai ra sao cũng không phải là việc bạn cần suy nghĩ “ngay tại đây, vào lúc này”. Hãy sống một cách nghiêm túc và trân trọng nhất với những gì ta có thể làm được ngay bây giờ. Ví dụ, bạn sắp bước vào kỳ thi đại học. Kỳ thi còn cách rất xa, bạn không biết phải học đến đâu nên sẽ thấy rắc rối. Tuy nhiên, bạn cứ giải phương trình, cứ nhớ từ vựng, mỗi ngày một chút thôi cũng được. Cứ thế, chắc chắn bạn sẽ có được “thành tựu ngày hôm nay”. Vì thành tựu đó mà ngày hôm nay tồn tại. Vì ngày hôm nay bạn đã cố gắng và đạt được thành tựu, nên bạn sẽ thấy hạnh phúc.
“Dám bị ghét” giống như một món ăn tinh thần tuyệt vời dành cho những người đang mắc kẹt trong nỗi đau khổ vì thiếu tự tin trong cuộc sống.
Qua cuốn sách này, mình hiểu ra rằng bản thân mình cảm thấy bất hạnh không phải do quá khứ và hoàn cảnh, càng không phải do thiếu năng lực, mà là do thiếu can đảm. Nói một cách khác, mình không không đủ can đảm để dám hạnh phúc, bởi vì can đảm để dám hạnh phúc bao gồm cả can đảm để dám bị ghét nữa. Mình cần phải bỏ ngoài tai những lời thù ghét mà người khác nói với mình, như vậy thì mình mới có được hạnh phúc thật sự. Quên đi quá khứ và tương lai, điều mình cần làm là cố gắng phát triển bản thân ngay trong chính khoảnh khắc hiện tại này. Không cần phải so sánh với ai cả, chỉ cần bản thân chúng ta tốt hơn ngày hôm qua đã là một điều đáng mừng, có phải không nào?
Tulato hi vọng cuốn sách này sẽ thật sự bổ ích và hỗ trợ hiệu quả cho cuộc sống của bạn. Nếu yêu thích những nội dung chúng mình chia sẻ, hãy nhấn like, subscribe để có thể đón xem những video sớm nhất nhé! Cảm ơn bạn đã theo dõi Tulato. Tạm biệt và hẹn gặp lại.
