Những Cuộc Phiêu Lưu Của Tom Sawyer

Mở đầu những chương sách là hình ảnh người cô Polly đang tìm và đuổi đánh Tom vì đã ăn vụng lọ mứt. Thế nhưng cậu bé Tom lanh lợi đã thoát khỏi trận roi của dì bằng những trò nghịch ngợm của mình. Cậu kêu lên: “Trời ơi! nhìn lại đằng sau kìa dì!” để lợi dụng lúc dì Polly mất cảnh giác khi quay đầu lại phía sau nhìn và chạy vụt đi. 

Chỉ vài câu chuyện ngắn ngủi cũng đủ để người đọc hình dung về cuộc sống ấu thơ của Tom Sawyer và bạn bè của mình. Những trò nghịch ngợm của Tom diễn ra ở khắp mọi nơi, ở trường, ở nhà, với những tình tiết thú vị, bất ngờ, hồi hộp. Cũng như bao đứa trẻ đồng trang lứa, trong Tom luôn tràn đầy khao khát sống mãnh liệt giúp cậu khám phá ra những điều thú vị ở thế giới xung quanh mình. 

Bên cạnh những trang sách kể về câu chuyện nghịch ngợm thời thơ ấu của Tom, tác giả cũng nhắc đến những rung động tình cảm của cậu bé với một cô gái tên Becky. Thế nhưng chuyện tình của Tom không đi đến đâu khi cô nàng đã xa lánh cậu sau khi nghe tin Tom đính hôn trước đó với Amy Lawrence. Vì nhục nhã, Tom sau đó đã bỏ chạy và mơ về một kế hoạch bỏ trốn.

Khoảng thời gian đó, Tom tình cờ gặp Huckleberry Finn, người sẽ là nhân vật chính trong cuốn tiểu thuyết tiếp theo và được hoan nghênh nhất của Twain. Họ ăn cắp một số thức ăn và đi đến một hòn đảo trước khi phát hiện ra một nhóm người đang tìm kiếm mình vì cho là các cậu bé đã chết đuối. Lại một trò đùa nghịch nữa đám trẻ khi họ chờ đến “đám tang” của mình và tiến vào nhà thờ trước sự ngạc nhiên và kinh ngạc của gia đình.

Vào một ngày, Huck và Tom đã hẹn gặp nhau ở nghĩa địa vào lúc nửa đêm để thử nghiệm một kế hoạch chữa mụn cóc liên quan đến một con mèo chết. Tại nghĩa địa này, hai đứa trẻ đã tận mắt thấy Injun Joe đã giết chết bác sĩ Robinson, sau đó dàn dựng thành hiện trường để đổ oan cho lão Muff Potter. Vì sợ, Tom và Huck đã cùng nhau tuyên thệ im lặng. Thế nhưng, khi Muff phải ngồi tù vì tội giết Robinson, Tom trở nên vô cùng suy sụp và sợ hãi.

Kết thúc câu chuyện, Tom cuối cùng đã vượt qua cảm giác tội lỗi, anh ra làm chứng tại phiên tòa xét xử Muff Potter, minh oan cho tội danh giết người của Robinson. Vậy nhưng khi Potter được trả tự do thì Injun Joe cũng đã kịp trốn thoát khỏi vòng vây pháp luật bằng cách nhảy qua cửa sổ trong phòng xử án. Trong phần cuối của cuốn tiểu thuyết, Tom và Becky (mới tái hợp) lại bị lạc vào một trong những hang động và tình cờ gặp lại Joe. Kết thúc câu chuyện có hậu khi Tom đã tìm được cách để thoát ra ngoài và phát hiện ra một hộp vàng (từng thuộc về Injun Joe). 

“Những cuộc phiêu lưu của Tom Sawyer” vốn là một câu chuyện dành cho trẻ em, thế nhưng tác giả cũng đã khéo léo ẩn ý những thông điệp bên trong câu chuyện về cuộc đời của cậu bé Tom tinh nghịch. 

Tác giả chỉ trích cách giáo dục lạc hậu thời bấy giờ với cách dạy nhồi nhét, lối sống đạo đức giả, màu mè nhưng sáo rỗng. Để từ đó, giúp các bậc phụ huynh biết cách giáo dục con cái của mình theo cách thức đúng đắn giúp trẻ em chủ động hơn.

Ngoài ra, tác giả kín đáo phê phán những lối sống không lành mạnh của nông dân mỹ ở thế kỉ XIX nơi những hủ tục lạc hậu làm sai lệch tư tưởng con người. 

Tác giả cũng tìm ra những triết lý rất thú vị trong cuộc sống như : “Muốn làm một con người thèm thuồng một cái gì thì chỉ cần làm cho cái đó khó đạt được.” Đây là triết lý được rút ra từ chính câu chuyện thú vị của cậu bé Tom khi bị dì Polly phạt phải đi quét vôi hàng rào, và không được vui chơi giống như các bạn. Khi đó, thay vì buồn rầu, cậu bé lại tỏ ra quét vôi là một công việc rất thú vị và vinh quang. Tom cố tình làm vậy để khiến cho bạn bè thèm muốn và phải năn nỉ cậu để được quét vôi. Cậu bé Tom nghịch ngợm này cuối cùng vừa nhận được rất nhiều đồ chơi từ bạn bè, vừa không phải làm việc lại hoàn thành tốt việc quét vôi hàng rào mà dì yêu cầu.